Foto: benedante.blogspot.com

Na Olimpijskim igrama u Pekingu su osvojili 100 medalja, oni su zemlja stonog tenisa, oni su zemlja koja je u zadnjih 40 godina od nerazvijene stigla do samog svjetskog vrha, u svjetski i svoj fudbal ulažu milijarde, ali im je zadnje učešće na Svjetskom prvenstvu bilo 2002. godine pod Borom Milutinovićem. Ovo je priča o Kini i njihovom pokušaju da postanu velika sportska sila.

Za početak ćemo se kratko osvrnuti na razvoj ove najmnogoljudnije države na svijetu. Kao jedna od najstarijih civilizacija na svijetu, Kina je mnogo dala čovječanstvu, “Putem svile” u Evropu su došli keramika, žad, bronza, te mnogi začini. Ipak ono po čemu su najpoznatiji su njihovi izumi poput baruta, kompasa, papira. Već pomenuti “Put svile” je dosta doprinio današnjem izgledu svijeta i njegovom razvoju, jer se pored trgovinske razmjene, vršila i razmjena znanja, tehnologija, religije. I pored toga oni su bili većinom seosko stanovništvo, a nakon Drugog svjetskog rata imali su plansku privredu, kao i većina komunističkih zemalja. Promjena dolazi nakon smrti Mao Ce Tunga i dolaskom na vlast Deng Sjaopinga i sa njegovim stvaranjem tržišne privrede u toj državi. Kolektivna poljopriveda je napuštena, posjedi su privatizovani, glavna orijentacija je postala trgovina sa inostranstvom. Tržište je zasnovano na privrednom vlasništvu, ali država i dalje ima veliki uticaj na njih, pritom je glavna u strateškim privrednim granama kao što su energetika i teška industrija. Dolaskom Sjaopinga mnogi kineski učenici su poslati  da studiraju širom svijeta, od Jugoslavije do Velike Britanije i Sjedinjenih Američkih Država. Tu su skupljali nova znanja i kasnije su se vraćali u svoju državu, grad gdje su imali ogroman doprinos za razvoj. Tako je ova azijska država postala najbrža rastuća ekonomija, a prema nekim podacima danas dnevno u Kini bude izgrađen jedan neboder. Koliko su napredovali govori podatak da im je rekord za najbrže izgrađen neboder, onaj od 57 spratova za 19 dana. Posjeduju najdružu mrežu pruga visokih brzina u svijetu, ove godine je u planu da otvore i najveći svjetski aerodrom za koji se pretpostavlja da će od 2025. godine imati promet od 72 miliona putnika godišnje.

Kako se razvija država, tako se razvija i sport, a kada se to spoji dobijete najbolje organizovane Olimpijske igre ikad. Peking je bio domaćin najboljim sportistima svijeta 2008. godine i već samo otvaranje na “Ptičijem gnijezdu” je sve ostavilo bez daha.  Kinezi su se kako infrastrukturno i organizaciono pripremali za te Igre, tako su se pripemali i sportski.  Zahvaljujući stonom tenisu, badmintonu, skokovima u vodu oni su obično imali oko 50 medalja na Olimpijskim igrama, Već se u Atini 2004. godine vidio napredak kada su osvojili 63 medalje, da bi u Pekingu četiri godine kasnije osvojili tačno 100 medalja i to 48 zlatnih. Ni u Londonu nisu bili puno slabiji sa 91 medaljom, da bi u Rio de Žaneiru osvojii 71 odličje. Na Zimskim olimpijskim igrama dosad im je najbolji rezultat bio 2006. i 2010. godine kad su osvojili po 11 medalja, a za tri godine nas očekuju Igre kod njih.

Svakako najpopularniji sport u najmnogoljudnijoj zemlji na svijetu je stoni tenis, a koliko su dominantni u tome govori i podatak da od 32 zlatne medalje na Igrama koje su dosad podjeljene, njima pripada 28.

Ipak njihova velika želja su dobri rezultati u fudbalu i sve čine da do toga i dođu. Dovode u svoju ligu poznate svjetske fudbalere, trenere, sudije, pritom pazeći i na svoje domaće igrače. Kupuju evropske klubove i tako šire svoj brend, a otvaranjem tržišta i mnogi evropski fudbalski velikani idu na ljetne turneje po Kini, jer je tamo imaju ogroman broj navijača i veliku zaradu od prodaje dresova.

Što se tiče njihove lige, trenutni sistem je započet 1994. godine, kada je fudbal promovisan u profesionalni sport. Sigurno ste zadnjih godina često čuli vijest da su neki poznati fudbaleri otišli da igraju u Kinu.  Sada su tamo čak tri reprezentativca trećeplasirane reprezentacije na svijetu, Belgije i to Karasko, Felaini, Musa Dembele. Tu je i Slovak Hamšik,  zatim Duško Tošić, a iz Argentine i Brazila su između ostali i Laveci,Maskerano, Paulinjo, Ramirez, Hulk, Kardec. Inače prema pravilima svaki klub ima pravo da dovede četiri stranca, od toga tri mogu biti na terenu i pritom ih ne smije biti više nego domaćih fudbalera mlađih od 23 godine. Navijačima “Crvene zvezde” će biti zanimljivo da je 2005. godine najbolji igrač i strijelac bio Branko Jelić,   a četiri godine kasnije Hernan Barkos je imao najviše postignutih golova.  Pored fudbalera počeli su polako da dovede i sudije, tako je i srpski arbitar Milorad Mažić prešao u Kinesku ligu. Posebna priča su treneri, gdje su sa po tri titule najtrofejniji Marčelo Lipi i Luis Felipe Skolari. Ljubiša Tumbaković ima dvije titule, a Vladimir Petrović Pižon jednu. Od poznatih imena sada su tu Dragan Stojković Piksi, Aleksandar Stanojević, Fabio Kanavaro, Kris Koleman.

Foto: travel.newsgd.com

I pored ogromnih ulaganja u fudbal, reprezentacija i dalje ne ostvaruje željene rezultate. Zadnji plasman na Svjetsko prvenstvo je bilo 2002. godine sa Borom Milutinovićem. Na prvenstvu Azije su na prethodna dva šampionata stigli do četvrtfinala, a na Olimpijskim igrama sem kada su bili domaćini, nisu bili od 1988. godine. Aktuelni predsjednik Kine Si Đinping je veliki ljubitelj fudbala i želja mu je da jednom budu domaćini Svjetskog prvenstva, te pruža veliku podršku ogromnim ulaganjima u ovaj sport.

Kako imaju sve više milijardera, tako im rastu i aspiracije. Svakog dana  neki novi kineski milijarder želi postati novi Abramovič i ostvariti veliki uspjeh kao bogati Rus sa “Čelzijem”.  Krajem 2017. godine imali su učešće u 23 klubova iz Liga petice, a svakako je najpoznatiji primjer kada su postal vlasnici dva najveća milanska kluba “Intera” i “Milana”. I dok “Suning Holdings Group” ima u vlasništvu 68,55% “Intera” , a 31,05% drži kineska firma “LionRock Capital”, kineski vlasnici “Milana” su zbog dugovanja morali prodati 99,93% akcija američkim investitorima  “Elliot Advisors” . U španskom “Atletiko Madridu” “Wanda Group” ima 15 % akcija, “Rastar” posjeduje 99,35% akcija “Espanjola” Zanimljiva priča dolazi iz Engleske, tačnije iz FK “Sautempton” čiji je novi vlasniki kineska firma “LD Sports”. Ono što privlači pažnju tu je i priča da će ta firma proraditi tek na ljeto, a baviće se marketingom, sportom i zabavom. U aktuelnom šampionu Engleske “Mančester sitiju” 13,79% drži kineska koorporacija “CITIC Group Corporation” i za to platili više od 400 miliona dolara.

Još neki klubovi u kojima kineske firme imaju akcije su “Aston Vila”, “Birmingem”, “Vulverhemtpon”, praška “Slavija”, a tu su i timovi iz Brazila, Australije, SAD.  Glavni razlog ovih ulaganja je svakako još veće promovisanje Kine i njihovih proizvoda, jer će ih ljudi na Zapadu najbolje prihvatiti preko sporta, posebno ako imaju učešće u njihovim omiljenim klubovima.  Pored toga njihove kompanije su sponzori velikim sportskim organizacijama. “Hisense” je jedan zvanični partner Evropske fudbalske federacije “UEFA”, “Wanda” je partner Svjetskog fudbalskoj federaciji “FIFA”, a prema podacima sedam od 20 navjećih sponzora Svjetskog prvenstva u Rusiji bile su kineske kompanije. "361°" je bio pravio zvanične uniforme za osoblje i volontere na Olimpijskim igrama u Rio de Žanieru, a svakako je zanimljiva i vijest da su Fudbalski savez Srbije i kineska kompanija “Shandong Linglong Tire” potpisali ugovor o sponzorstvu Superlige i Prve lige Srbije.

Foto: Kineski Radio Internacional

Pored fudbala tu su naravno velika ulaganja u košarku, a najveće zasluge tome pripadaju bivšem košarkašu Jao Mingu. Sve je počelo 1987. godine kada je NBA komesar Dejvid Stern potpisao sporazum sa kineskom Centralnom Televizijom o prenošenju NBA utakmica u najmnogoljudnijoj zemlji svijeta. Vang Žiži će ostati upamćen kao prvi kineski košarkaš u najjačoj svjetskoj ligi, kada je zaigrao za “Dalas”. Stefon Marberi, Stiv Frensis i Trejsi Mekgrejdi su prva velika imena koja su otišla u kinesku ligu, danas su tamo Ročesti, Dilejni, Skola, Raduljica, Burusis, a pravi bum se očekuje nakon ove godine kada je ova država i domaćin Svjetskog prvenstva. U ženskoj odbojci su već u samom vrhu, a za ostale sportive će trebati još truda.

Sve u svemu ova država će sigurno i dalje ekonomski napredovati, ulagati u sport, a budućnost će pokazati da li ćemo na Svjetskim prvenstvima u najpopularnijim sportovima gledati Kinu u borbi za medalje.